تقديم به پدرم استاد بزرگ شيخ محمد على عبدالرحمان

موضوع: <-PostCategory-> برچسب:,

20:37

فريادهاى شادى ازمدينه براى نوزاد به آسمان مى‏رفت; مدينه‏اى كه شش‏سال پيش، از رسول خدا(ص) استقبال كرد. هنگامى‏كه پس از سيزده سال رنج كشيدن‏و تلخى چشيدن از مكه بدان شهر هجرت مى‏فرمود، اهل مدينه با شوق و شعفى‏بى‏نظير و گشاده رويى از وى پذيرايى نموده و او و ياران مهاجرش را منزل‏گاهى‏ارجمند دادند. رسول خدا(ص) مادامى‏كه زنده بود، اين بزرگوارى اهل مدينه را كه‏نگاه‏داريش كردند و از شر دشمنان محفوظش داشتند، و زمينه را برايش آماده كردند تاپيام آسمانى خود را منتشر سازد، پيوسته به‏ياد مى‏آورد و مى‏ستود.

آرى، فريادهاى شادى مدينه در سال ششم هجرت براى نوزادى گران‏بها «زينب‏دختر على‏» بلند بود; دخترى‏كه نزد قريش ارجمندترين فرد و در بزرگوارى اصل وپاكى خاندان، شناخته شده بود.

مادر زينب «زهرا» محبوب‏ترين دختران رسول خدا نزد آن حضرت و شبيه‏ترين‏آن ها بدان بزرگوار در شمايل واخلاق است. خداى، براى زهرا اختصاصاتى قايل شدكه خواهران سه گانه‏اش، زينب، رقيه، ام‏كلثوم، نداشتند; زيرا با قلم ازلى چنين نوشته‏شده بود كه زهرا به تنهايى نگه‏دارنده پاك و پاكيزه‏اى براى سلاله پاك و مرغزار خرمى‏براى روييدن درخت پر شاخ‏وبرگ اهل بيت قرار گيرد.

پدر زينب «على‏بن ابى‏طالب‏» پسر عموى رسول خدا و وصى آن حضرت است،و او نخستين كسى است كه در كودكى به آن بزرگوار ايمان آورد و او در دليرى وپرهيزكارى و دانش، يگانه قريش است.

دو جد مادرى زينب، محمد رسول خداصلى الله عليه وآله و خديجه دخت‏خويلد است، وى‏اشرف امهات مؤمنين⁽⁴⁾ است و نزديك‏ترين همسران پيغمبر به آن حضرت وعزيزترين آن‏ها نزد آن بزرگوار، هم در زندگى و هم پس از مرگ است. 25 سال به‏تنهايى مورد مهر و احترام رسول خدا قرار داشت وهيچ زنى در اين افتخار با اوشريك نيست.

در سال‏هاى نخستين اسلام، سال‏هاى رنج و مشقت، در كنار آن حضرت جاى‏داشت و كمك و همراهى مى‏كرد و دشوارى‏هايى‏را كه آن بزرگوار در راه رسالتش ازجانب قريش مى‏ديد، آسان مى‏كرد.

تنها، خديجه همراه محمد بود، هنگامى‏كه هراسان و لرزان از غارحرا بازگشت،آن دم كه امين وحى پروردگار، جبرئيل از جانب خدا به سوى او آمده‏بود تا نخستين آيه را بر او - كه يتيمى بود درس نخوانده - القا كند:

«اقرا باسم ربك‏الذى خلق خلق‏الانسان من علق اقرا و ربك الاكرم الذى علم‏بالقلم علم الانسان مالم يعلم;⁽⁵⁾.

(اى محمد) بخوان به‏نام پروردگارت كه (جهان و جهانيان را) بيافريد و آدمى را از خون بسته‏پديد آورد. بخوان كه پروردگارت كريم‏ترين كريمان است، آن‏خدايى‏كه قلم (نوشتن) راآموخت، و به آدمى آن چه را كه نمى‏دانست تعليم دادم‏».

و نزد خديجه بيش از ديگران روحش آرام گرفت و آسايش يافت و هراسى كه دراثر عظمت وحى بر او چيره شده بود، از ميان رفت و دانست كه اوست تنهاكسى‏كه‏از طرف خداى براى كارى بزرگ برگزيده شده.⁽⁶⁾.

خديجه ايمان آورد و پيامبرى آن‏وجود مقدس را گردن نهاد، و به رسالتش‏اطمينان كرد و اميدوارانه در كنار آن حضرت مى‏كوشيد. به شوهر بزرگوارش‏داراى چنان محبتى سرشار بود كه در راهش جان مى‏داد و آماده نابود شدن‏بود.

انكار قريش، بر اطمينان خديجه و ايمان او كه چون كوه استوار بود، لرزشى واردنساخت. سران ايل و تبار خديجه به آن حضرت بدگمان بودند و او را جادوگر وديوانه مى‏خواندند، ولى اعتقاد خديجه به يكتا مردى كه دوستش مى‏داشت وراست‏گويش مى‏دانست و تا آخرين رمق به او ايمان داشت، همان طور كه «بودلى‏» دركتاب پيامبر مى‏گويد: جهانى از اطمينان را بر مراحل ابتدايى عقيده‏اى كه يك ششم‏ساكنان امروز جهان بدان پاى بندند، مى‏افزود.

خديجه در سنى نبود كه تحمل رنج و درد بر او آسان باشد و در دوره زندگانى‏اش‏به سختى و تنگدستى عادت نكرده بود. ولى از اين خشنود بود كه در اين پيرى وناتوانى مى‏ارزد كه زندگى خوش و آرام و پر آسايش خود را به زندگى سخت و دشوارو پريشان جهاد تبديل كند. و محاصره‏اى را كه قريش بر بنى‏هاشم روا داشته بودند،به طورى كه نزديك بود از گرسنگى همگى تلف شوند، با قهرمانى و آزادگى تحمل‏كند. خديجه از دنيا رفت و هنوز سخت‏گيرى و فشار در حد اعلا بود، ولى موقعيت رابراى دعوت آماده كرد، و براى مرد خود، يارانى به جاى گذاشت كه به او ايمان داشتندومرگ را بر زندگى بدون او ترجيح مى‏دادند.

از دست رفتن خديجه در چنين موقعيتى تاريك و پيچيده، آغاز مرحله‏اى سخت‏از مراحل مبارزه بود; زيرا پس از او، مكه بر رسول خدا تنگ شد و نتوانست‏بماند وهجرت به مدينه كه تا كنون، بلكه براى هميشه، مبدا تاريخ مسلمانان است، رخ داد.

پيغمبر هجرت كرد و هنوز در دلش خاطراتى از نخستين محبوبه بر جاى بود،و هيچ يك از زنان آن حضرت كه پس از خديجه آمدند، حتى عايشه، نتوانستند اين‏يادگار زنده را از قلب آن‏حضرت بيرون كنند، و يا اندكى آتش آن را فرو نشانند.روزى «هاله‏» خواهر خديجه، در مدينه به زيارت رسول خدا مشرف شده هنگامى‏كه‏آن‏حضرت آواز او را شنيد كه به آواز عزيز از دست رفته‏اش شباهت دارد، از تاثر واندوه بلرزيد. پس از رفتن هاله، عايشه عرض كرد: چقدر پيرزنى از پيرزنان قريش راكه دندان‏هايش ريخته و هلاك شده به‏ياد مى‏آورى، در صورتى كه خداى بهتر از او رابه تو داده است.

رنگ رخساره آن حضرت دگرگون شد و باخشم چنين پاسخ داد:

«به خدا سوگند كه بهتر از او را خداى به‏من نداده است. او به من ايمان آورد، وقتى‏كه مردم مرا دروغ‏گو مى‏دانستند و ثروتش را در راه من داد، موقعى كه مردم مرا از همه‏چيز محروم كرده بودند».

جد پدرى زينب، ابوطالب بن عبدالمطلب عموى رسول خدابلكه پدرآن حضرت است; زيرا پدرش عبدالله وقتى كه آن وجود مقدس در شكم مادر بود ازدنيا رفت، و عبدالمطلب در حالى كه نبيره‏اش كودكى بود هفت‏ساله وفات كرد وعمويش ابوطالب از او نگه‏دارى و پرستارى كرد. ابوطالب براى او پدرى بزرگوار وپشتيبانى نيرومند و دوستى وفادار بود. در سال‏هاى رنج و مشقت، آنى از او جدا نشدچنان كه عموى ديگرش ابولهب كه از كافران دور از خدا بود، بيشتر از بيگانگان كافر،برادرزاده‏اش را مى‏آزرد و زن ابولهب ام جميل چوب و هيزم مى‏آورد و به سوى اوپرتاب مى‏كرد. و خود ابولهب به آن حضرت بد مى‏گفت و دشنام مى‏داد، و لعن‏مى‏كرد. اين زن و شوهر دريغ كردند كه خانه آن ها بر سر دختران پيغمبر رقيه وام‏كلثوم، كه پيش از بعثت‏به همسرى پسرانشان عتبه‏وعتيبه ⁽⁷⁾ درآمده بودند، سايه‏بيندازد، آن دو را طلاق گفتند تايكى را پس از مرگ ديگرى، عثمان ازدواج كند.

آرى، ابوطالب بر خلاف برادرش ابولهب از برادرزاده‏اش دست‏برنداشت ودر آن دم كه قريش با اصرار، آن وجود مقدس را از خود مى‏خواستند، تسليم نكرد وهموست كه به سخنان محمد گوش مى‏دهد هنگامى‏كه مى‏گويد:

«اى عمو! به خدا سوگند اگر اين‏ها خورشيد را در دست راست من بگذارند و ماه‏را در دست چپ من، براى آن كه از هدف خود دست‏بردارم، دست‏بر نخواهم داشت‏يا آن كه جان داده و نابود شوم‏».

در اين هنگام، عموى پير بامهربانى و تاثر دست‏برادر زاده خود را مى‏گيرد ومى‏گويد:

برو و بگوى آن چه را دوست‏مى‏دارى. به خدا، در برابر هيچ چيز تو را تسليم‏نخواهم كرد، و به وعده خود وفا كرد.

در سال‏هاى محنت و رنج از آن حضرت پشتيبانى كرد و به تهديدات قريش كه‏اگر محمد را براى كشته شدن تسليم نكند، بنى‏هاشم را به تمامى تبعيد خواهند كرد،اعتنايى ننمود.

در طول مدتى كه قريش آن حضرت و همسرش خديجه و ياران و خويشانش رامحاصره كرده بودند و تصميم داشتند همه را به وسيله گرسنگى بكشند و از پاى‏درآورند، همگى به شعب ابوطالب پناه برده و در آن‏جا جاى گرفتند.

ابوطالب كمى پس از مرگ خديجه از دنيا رفت، و رسول خدا به مرگ آن دو،تواناترين يار، و محبوب‏ترين دوكس خود را از دست داد. در اين هنگام، هجرت‏به مدينه واقع شد.

جده پدرى زينب، فاطمه، دخت اسدبن هاشم‏بن عبدمناف، همسر ابوطالب،عموى رسول خداست. فاطمه، نخستين زن بنى‏هاشم است كه به‏همسرى مردى ازبنى‏هاشم درآمده و فرزند آورده است. فاطمه، به زيارت پيغمبر نايل گرديد و مسلمان‏شد و اسلامش نيكو گرديد. پيغمبر را در وقت مرگ، وصى خود قرار داد وآن حضرت وصيت فاطمه را پذيرفت وبرجنازه‏اش نماز خواند، و به درون لحدش‏رفت، و پهلويش بخوابيد، و فاطمه را به نيكويى بستود.

ابن سعد در طبقات و ابن هشام در سيره و ابوالفرج اصفهانى در مقاتل الطالبيين ازابن‏عباس نقل كرده‏اند: هنگامى كه فاطمه مادر على‏بن ابى‏طالب از دنيا رفت، رسول‏خدا(ص) پيراهن خويش را به تن او پوشانيد، و با وى در قبر بخوابيد. اصحاب‏عرض كردند:

يا رسول‏الله! احترامى كه به اين زن كردى نديديم كه باكس ديگر بكنى، فرمود:«پس از ابوطالب، كسى بيشتر از اين زن به‏من خدمت نكرده بود، پيراهنم را به اوپوشانيدم، تا از حله‏هاى بهشت‏بپوشد و با او در قبر خوابيدم، تا سختى كار براو آسان‏گردد».⁽⁸⁾.

اين فاطمه، درست نقطه مقابل زن عموى ديگر پيغمبر قرار دارد كه تقدير چنين‏شد كه ازاو در قرآن جاويد ياد شود ولى چگونه يادى! اين زن ام‏جميل دختر حرب‏است، و اين نام شايد بر بسيارى از شنوندگان، حتى كسانى كه آشنايى به تاريخ اسلام‏دارند و قرآن را مى‏خوانند، غريب آيد. ولى اين غرابت‏با درنگ كمى از ميان مى‏رود، موقعى كه مى‏فهميم اين زن همان «حمالة الحطب‏» جفت ابولهب، عموى رسول‏است. و درباره همين زن و شوهر، خداى در كتابى كه بر محمد(ص) نازل شده،فرموده:

«تبت‏يدا ابى لهب و تب ما اغنى عنه ماله و ماكسب سيصلى‏نارا ذات لهب‏وامراته حمالة الحطب فى جيدها حبل من مسد;⁽⁹⁾.

بريده باد دو دست ابولهب و نابود مالش و آن چه را كه بيندوخت‏سودش نداد. به همين زودى‏بچشد آتشى را كه زبانه دارد و زنش كه‏هيزم كش است، و برگردنش از ليف خرما طنابى است‏».

جد اعلاى پدرى و مادرى زينب، عبدالمطلب‏بن هاشم است‏كه‏امين كعبه و سقاى‏حجاج خانه خدا و مهمان‏دار آن ها بوده است. اين شرف از پدران و نياكانش، پشت درپشت‏به وى رسيده و كسى ديگر به جز اين خاندان تا صدها سال سزاوار پاسبانى كعبه‏و سقايى حاجيان نبوده است.

خداى وى را از شرابرهه در آن‏دم كه با سپاهى گران و فيل بسيار از حبشه براى‏خراب كردن خانه خداى آمده بود، نگاه‏دارى كرد. پس خداى كيدشان را تباه كرد، و برسرشان مرغانى بسيار و پى درپى بفرستاد تا سنگ‏هايى از دوزخ برآن ها ببارند. سپس‏آنان را هم چون گياهى كه حيوان، نشخوار مى‏كند، خرد گردانيد.

سايه‏هايى بر گهواره

زينب، تنها نوزادى بود كه در سال ششم هجرت، مدينه رسول از آن استقبال كرد.و آن سالى بود كه اوضاع و احوال براى پيغمبر اسلام مستقر شده بود. و در همان سال‏پيغمبر بر شترى كه كمى از گوشش بريده شده بود - و با آن شتر در روزگار فشار وسختى همراه پيرمردى ⁽¹⁰⁾ مخلص از مكه بيرون شده بود - با هزاروپانصد تن ازياران‏مهاجر و انصارش، در حالى كه جامه‏هاى سپيد احرام را بر تن داشتند، از مدينه به‏قصدمكه، پايگاه دشمنان محمد و اسلام، بيرون آمدند. سپس همگى به واسطه پيمان صلح‏حديبيه كه با ابوسفيان و كفار قريش بستند، پيروزمندانه باز گشتند.

در آغاز، گويا همه چيز به نوزاد خوشبختى زندگى را نويد مى‏داد. بنى‏هاشم وياران پيغمبر تهنيت گويان مى‏آمدند و شكفتن اين غنچه را در خاندان رسول تبريك‏مى‏گفتند. عنبر دودمان پاكش از گهواره‏اى كه اين گل در آن نهاده شده بود، پراكنده‏مى‏شد و از طلعت تابان و چهره درخشانش آثار پدران و نياكانى بزرگوار آشكار بود. ولى ناگهان - اگر خبر راست‏باشد - حزن و اندوهى بر اين گهواره زيبا سايه افكند!سايه‏هايى كه شايد بيشترش در كتاب‏هاى تاريخى كه براى تحقيقات علمى نوشته‏مى‏شود جاى نداشته باشد، ولى در روح‏بشرى‏و وجدان انسانى موقعيتى بسزا دارد.نقل مى‏كنند كه هنگام آمدن كودك، سروشى پراكنده شد كه به زندگى سوزان وجانگدازش در فاجعه كربلا اشاره مى‏كرد و از رنج‏هاومصيبت‏هايى كه فردا در انتظاراين كودك است‏خبر مى‏داد.

مى‏گويند: اين فاجعه بيشتر از نيم‏قرن قبل از وقوع آن معروف بوده، درمسنداحمدبن حنبل (ج‏1،ص‏58) آمده است كه جبرئيل، محمدصلى الله عليه وآله را به كشته شدن‏حسين و اهل بيتش در كربلا خبر داد.

ابن اثير در كامل نقل مى‏كند: رسول خداصلى الله عليه وآله از خاكى كه خون حسين برآن‏ريخته مى‏شود و جبرئيل براى آن حضرت آورده بود، به همسر خود ام سلمه داد وفرمود:

«وقتى كه اين خاك خون شد، بدان‏كه حسين كشته شده است‏»⁽¹¹⁾.

ام سلمه آن خاك را نزد خود در شيشه‏اى نگاه‏داشت. هنگامى كه حسين كشته شد،آن خاك خون شده بود. ام‏سلمه دانست كه حسين كشته شده و آن خبر را در مردم‏پراكنده كرد.

و به‏همين زودى از مورخان مى‏شنويم كه در حوادث سال‏هاى 60 - 61 هجرى‏نقل مى‏كنند كه، زهيربن قين بجلى كه از هواخواهان عثمان بود پس از آن كه در سال‏شصت‏حج كرد و از مكه بيرون شد، خروج او از مكه با رفتن سيدالشهدا به سوى‏عراق مصادف گرديد، زهير در راه با حسين بود، ولى در آن جايى كه آن حضرت منزل‏مى‏كرد، زهير منزل نمى‏كرد. اتفاقا روزى سيدالشهدا زهير را طلب كرد، با آن كه اين‏كار بر زهير دشوار آمد، ولى فرمان را اطاعت كرد. هنگامى كه از پيش حسين‏بازگشت، به‏ياران خود چنين گفت:

هركس از شما مى‏خواهد آماده است‏بيايد از من پيروى كند، و گرنه آخرين ديداراست.

سپس براى آن ها داستانى قديمى از زمان پيغمبر ⁽¹²⁾ نقل كرده، چنين گفت:

وقتى، با عده‏اى از مسلمانان براى جهاد رفته بوديم. سپاه‏اسلام پيروز شد و غنايم‏بسيارى به‏دست آمد. همه شادان و خشنود بودند. سلمان فارسى ⁽¹³⁾ كه همراه ايشان بودبه آنان خبر داد كه به همين زودى‏ها حسين جنگ مى‏كند و كشته خواهد شد.

سپس سلمان ياران خود را مخاطب ساخته چنين گفت:

اگر به سرور جوانان اهل بهشت رسيديد، از جان‏فشانى در ركاب او خشنودترباشيد، تا از غنيمت‏هايى كه امروز به دستتان رسيده است.

ابن اثير مى‏گويد: پس از آن كه زهير سخن سلمان فارسى را براى همراهان خودنقل كرد، متوجه خانواده‏اش گرديد و زن خود را طلاق گفت، مبادا به او گزندى رسد.آن گاه ملازمت‏حسين را برگزيد تا با آن حضرت كشته شد.

به طورى‏كه مورخان نقل مى‏كنند: حسين از كودكى مى‏دانسته كه براى او چه چيزمقدر شده است هم چنان كه اين سروش نيز براى خواهرش زينب در هنگام ولادت‏رخ داد.

آن ها مى‏گويند كه، سلمان فارسى براى تهنيت ولادت زينب حضور على‏بن‏ابى‏طالب شرفياب شد و على را اندوه‏ناك و متفكر يافت. على از مصيبت‏هايى كه‏دخترش در كربلا خواهد ديد سخن گفت. آن گاه على شهسوار دلير، صاحب رايت‏منصورى، ملقب به شير اسلام به‏گريه درافتاد و بناليد.

آيا اين گفته‏ها، به‏تمامى، از اختراعات راويان و مجعولات داستان سرايان شب‏است؟ آيا از افزوده‏هاى ستايش‏گران و تصورات ناقلان معجزات و كرامات است؟ آيااين سخنان از بافته‏هاى پنداريان و خواب‏هاى خيال‏بافان است؟

چيزى است كه مستشرقان به‏صحتش اطمينان كرده‏اند و «رونالدسون‏» در كتاب‏عقيده شيعه و«لامنس‏» در كتاب فاطمه و دختران محمد آن را پابرجا شمرده‏اند. و اكثرمورخان اسلام در اين كه اين گفته‏ها راست و درست است ترديدى ندارند; كمترفردى از آن ها به يكى از اين خبرها به‏نظر شك‏وترديد ننگريسته است. نه تنهانويسندگان قديم اين مطالب را منزه از ترديد و شك دانسته‏اند، بلكه در نويسندگان‏امروز كسانى هستند كه ايمانشان به‏سايه‏هاى حزن واندوهى‏كه گهواره زينب رافراگرفته بود، كمتر از پيشينيان نيست.

اين نويسنده مسلمان هندى «محمد حاج سالمين‏» است كه در نخستين فصل ازكتابش (سيدة زينب) ذكر مى‏كند كه چگونه اين نوزاد با اشك و آه استقبال شد، سپس‏مى‏گذرد و بعد از آن كه مروياتى از آن سروش شوم نقل كرده، پيغمبر بزرگ را تصويرمى‏كند، كه با دلى سوزان و چشمى اشك‏بار روى نواده‏اش خم شده و زينب نو رسيده‏را مى‏بوسد; زيرا مى‏داند چه روزهاى سياهى در پس پرده در انتظار اين كودك است!

سالمين سپس مى‏پرسد: سوزش دل پيغمبرصلى الله عليه وآله چه اندازه بود وقتى كه از عالم‏غيب آن كشتارگاه جانگداز را مى‏ديد كه منتظر نور ديده‏اش است؟ و چقدر قلب‏نازنين و مهربانش لرزيد هنگامى كه در چهره اين كودك شيرين، سرانجام جگر سوزاو را بخواند؟

ولى، انكار نمى‏كنم كه در آن‏روز چيزى از اين شايعه پخش شده باشد، و امروزپس از آن كه واقعيتى داشته، سايه‏هايى شده و بر صورتى‏كه ما نقاشى‏اش مى‏كنيم‏افتاده باشد، به طورى كه رنگ‏آميزى تاريخ به آن ها زيبا گردد و ترديد نيست كه اين‏هاسايه‏هايى هستند كه گهواره نوزاد را درغم و اندوه مى‏پوشانند و براى او بهترين‏عواطف غم‏زدگى و دل‏سوختگى را بر مى‏انگيزانند.

ما مى‏توانيم بر اين بيفزاييم كه زهرا در هنگام باردارى چندان خندان و در آسايش‏نبود، بارها پريشان حالى و اندوه بر او چيره مى‏شده و اين ناراحتى و پريشانى از قديم‏با زهرا بوده است، و كمتر از او جدا مى‏شده و شايد آغاز آن از مرگ مادرش خديجه‏باشد و سپس از آن روز كه عايشه به خانه رسول خدا قدم نهاد و به جاى مادرسفركرده‏اش نشست، جايى كه ساليانى دراز به فاطمه، آن دختر برگزيده و محبوب،اختصاص داشته; اين غم و اندوه با كندى رو به‏افزايش بوده است. سپس، ميان اين‏دختر و زن پدر آن چه كه مانندش در نظاير آن پيدا مى‏شود رخ مى‏داده و آن مطلبى‏است كه پس از سال‏ها عايشه بدان اعتراف كرده است و بعضى از دانشمندان باختر ازآن سخن گفته‏اند. از آنان «بودلى‏» را در كتاب پيامبر و«لامنس‏» را در كتاب فاطمه ودختران محمد به‏ياد دارم. اينان در خانه‏هاى پيغمبر يك‏جور دو دستگى تصور كرده‏اند:يكى دسته عايشه آن زن دل‏ربا و ديگر دسته فاطمه آن دختر فضيلت، و دور نيست كه‏باردارى فاطمه در افزوده شدن رنج‏هايى كه از دست عايشه مى‏ديده اثرى بسزا داشته،به ضميمه غم و اندوهى كه در اثر از دست رفتن مادر خويش احساس مى‏كرده است.

زينب را مى‏بينيم در فضاى آن خانه شريف دوباله راه مى‏رود و مورد عنايت‏مخصوصى از ناحيه جد بزرگوارش است و افراد خانواده او را بسيار دوست مى‏دارندو با وى مهر مى‏ورزند، از دور مى‏بينيم كه زينب دخترى ست‏شيرين; در دامان زهرا،نخستين درس‏هاى زندگى را فرا مى‏گيرد.

و پس از آن كه از آغوش مادر پاى بيرون مى‏گذارد، بزرگ‏ترين آموزگارانى را كه‏جزيرة‏العرب پرورش داده مى‏بيند: جدش رسول خدا(ص)، پدرش شهسوار ميدان واستاد سخن، و دانشمندان و فقهايى از ياران ارجمند پيغمبر.

هيچ دخترى از هم‏سالان زينب - در آن چه ما مى‏دانيم - به چنين تربيت عالى كه‏زينب در آن محيط برجسته و بزرگ ديده، دست نيافته است.

و تمام اين‏ها چيزى بوده كه زينب را در كودكى دل‏شاد مى‏كرده و آماده‏اش‏مى‏ساخته كه ما او را آسوده و خرم ببينيم. ولى هنوز به جوانى نرسيده بود كه از آن‏سروش دردناك آگاه شد. نقل است كه روزى در جايى كه پدرش مى‏شنيد به تلاوت‏قرآن كريم مشغول بود. به خاطرش رسيد تفسير بعضى از آيات را از پدر بپرسد،درحالى‏كه از هوش سرشار دختر به‏وجد آمده بود، پس از جواب با حالت تاثربه‏سخن خود ادامه داد و به روزهاى سياهى كه در آينده در انتظار اين دختر است اشاره‏كرد. تعجب پدر افزوده گشت، وقتى كه ديد زينب با لحنى جدى و محكم مى‏گويد:«پدر! من اين‏ها را مى‏دانم. مادرم مرا آگاه كرد تابراى فردا آماده‏ام سازد».

پدر ديگر چيزى نگفت و در خاموشى فرو رفت و قلبش هم چنان از مهر ومحبت مى‏زد و مى‏تپيد.

خود را مى‏بينم كه سخن را از شيرخوارگى زينب آغاز كرده‏ام تا سايه‏هاى‏پريشانى كه گهواره زينب را فرا گرفته بود نشان دهم. اكنون اين سخن را تا چندى كنارگذارده و به دوران كودكى‏اش روى مى‏كنم. زينب را مى‏نگرم كه با پيش‏آمدهاى بزرگ‏روبه‏رو مى‏شود و هنوز كودك در سال پنجم از عمر خود است.